БӨГЕН СУ ҚОЙМАСЫ

Түркістан облысы, Ордабасы ауданында орналасқан, 1967 жылы пайдалануға берілген «Бөген» су қоймасы – аймақтың аграрлық әлеуетін қамтамасыз ететін өмірлік маңызы бар гидротехникалық нысан. Оның сыйымдылығы 370 млн. м³-ті құрайды және 67,8 мың гектар жерді ағын сумен қамтамасыз етеді. Қазіргі таңда су қойманың жағдайы тұрақты және төтенше жағдай қаупі төніп тұрған жоқ.

1. Бөген Су Қоймасының Стратегиялық Рөлі

«Бөген» су қоймасының негізгі міндеті – су ресурстарын тиімді басқару және ауыл шаруашылығын сумен үздіксіз қамтамасыз ету.

• Су Көздері Және Ағын: Су қойманың негізгі су көздері – «Арыс» магистральды каналы және Бөген өзені. Су қоймадан егістік жерлерге ағын су Түркістан магистральды каналы (су өткізу қабілеті – 45 м³ сек) және Бөген қашыртқысы (су өткізу қабілеті – 80 м³ /сек) арқылы босатылады. Бұл кешенді ирригациялық жүйе – Ордабасының аграрлық өндірісінің экономикалық артериясы.
• Ағымдағы Жағдай: Қазіргі таңда су қоймада 317 млн. м³ су бар. Кірген судың көлемі – 54,6 ³ /сек, шыққан судың көлемі – 25 м³ /сек. Бұл көрсеткіштер – су балансының қалыпты екенін және су қоймасының жобалық қуатында жұмыс істеп тұрғанын көрсетеді.

2. Тұрақты Бақылау Және Қауіпсіздік Шаралары

Су қоймадағы жағдайдың тұрақтылығын қамтамасыз ету – мемлекеттік және жергілікті органдардың үнемі бақылауындағы міндет.

• Кешенді Зерделеу: 2024 жылы, 17 ақпанда «Арал-Сырдария» бассейндік инспекциясы, «Тұран су» ШЖҚ МКК және аудандық төтенше жағдай мамандарымен бірлесіп зерделеу жұмыстары жүргізіліп, акт түзілді. Мұндай көпжақты тексеру – объективті бағалауға және апаттық қауіптердің алдын алуға мүмкіндік береді.
• Ағымдағы Жөндеу Жұмыстары: Су қойманың беріктігін арттыру мақсатында 2022 жылы ағымдағы жөндеу жұмыстары жүргізілді. Бұл – инфрақұрылымдық нысанды жүйелі күтіп-ұстаудың және жоспарлы техникалық қызмет көрсетудің дәлелі.
• Материалдық Қамтамасыз ету: Су қойма апаттық жағдайлардың алдын алу бойынша тиісті құралдармен (700 м³ қой тас, 50 м³ құм, 100 м³ қиыршық тас, 10 тонна цемент және 1000 дана қап) қамтамасыз етілген. Бұл материалдық резерв – шұғыл жағдайларда жедел және тиімді әрекет етуге мүмкіндік береді.

3. Болашаққа Бағыт: Күрделі Жөндеу Және Жобалау

Су қойманың ұзақ мерзімді тұрақтылығын қамтамасыз ету үшін күрделі жөндеу жұмыстарының жобасы әзірленуде.

• Көпфакторлы Зерделеу: 2021-2022 жылдары төтенше жағдайлардың алдын алу мақсатында көпфакторлы зерделеу жұмыстары жүргізілді. Оның нәтижесімен күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізуге қажетті жобалық-сметалық құжаттамалары әзірленуде.
• Мемлекеттік Сараптама: Жобаға мемлекеттік сараптама қорытындысын биыл маусым айында алу жоспарлануда. Жобалық-сметалық құжаттаманың дайындалуы және мемлекеттік сараптамадан өтуі – мемлекеттік инвестицияның тиімді және мақсатты жұмсалуын қамтамасыз етеді.

Қорытынды

Ордабасы ауданындағы «Бөген» су қоймасы – техникалық және әкімшілік бақылаудың арқасында тұрақты жағдайда тұр. Күнделікті мониторинг, ағымдағы жөндеу жұмыстары және күрделі жөндеуге арналған жобаның әзірленуі – ауданның аграрлық қауіпсіздігін және тұрғындардың су тасқынынан қорғалуын қамтамасыз ететін кешенді әрі жауапты стратегияның көрінісі. Су қойманың беріктігін арттыру және қауіпсіздік шараларын күшейту – Ордабасының» экологиялық және экономикалық тұрақтылығының негізгі аманаттарының бірі.